Najniezbędniejszą częścią ołtarza jest menza czyli płyta ołtarzowa. Musi ona być sporządzona z jednolitego kamienia. Przy konsekracji kościoła została menza uro­czyście poświęcona i namaszczona krzyżmem św. Na jej środku umieścił wtedy biskup relikwie świętych męczen­ników wraz ze świadectwem ich pochodzenia i kilku zia­renkami kadzidła. Wydrążenie to nazywa się dlatego sepulcrum (grób). Męczennicy, podobnie jak Chrystus, i razem z Nim złożyli Bogu w ofierze swoją krew i swoje życie. Relikwie ich, złożone w ołtarzu, mają więc oznaczać, że ich ofiara została włączona do Ofiary Chrystusa. Mę­czeństwo bowiem świętych jest dalszym ciągiem męki krzy­żowej Chrystusa, której bezkrwawym uobecnieniem jest msza św. Jak Chrystus tak i męczennicy uczą nas, że i my musimy być gotowymi na ofiary i śmierć z Chrystusem i jego męczennikami, jeżeli chcemy z nimi kiedyś kró­lować.

Ołtarz musi być nakryty trzema lnianymi obru­sami. Poza mszą św. nakłada się na nie kolorowy pokrowiec.

Podbudowanie, na którym spoczywa menza, zwie się korpusem ołtarza. Zdobią go niekiedy malowidła, albo artystyczne okrycie, którego kolor można dowolnie zmie­niać stosownie do różnych okresów roku kościelnego. Okrycie to nazywa się antypendium.

Na każdym ołtarzu musi się znajdować krzyż - przy­pomnienie ofiarnej śmierci naszego Pana. Za menza stoją na podstawkach świeczniki. Jest ich zazwyczaj sześć. Stawia się tu również kwiaty, które upiększają ołtarz. Na samej wszakże menzie nie powinno być niczego oprócz pulpitu pod mszał i trzech kanonów. Są to tablice ze stałymi modlitwami mszalnymi.

Do ołtarza przynależy również stolik, na którym stoją ampułki z wodą i winem, a przy uroczystej celebrze aż do ofiarowania także kielich. Jest to tzw. stolik kreden­syjny, zwany też poprostu kredensem.

Na ołtarzu z reguły znajduje się także tabernakulum.