Et introibo ad altare Dei, ad Deum, qui lætificat iuventutem meam

MINISTRANT

portal ministrantów posługujących w klasycznym rycie rzymskim

Służba ceremoniarza przy najważniejszych nabożeństwach

Strona główna

Biblioteka ministranta

Ministrantura

Ceremoniał

o. Hariolf Ettensperger OSB

IV. Służba przy uroczystej mszy św. żałobnej.

Przygotowanie.

Na ołtarzu: Żółte świece. Bez kwiatów. Pulpit bez nakrycia. Otwarty mszał. Tablice z kanonem.

Na kredensie: Kielich nakryty welonem, lecz bez welonu dla subdiakona. Ampułki Lekcjonarz. (Ew. także rytuał na absolutio ad tumbam).

Zawczasu należy nadto przygotować: kapę, wodę święconą, krzyż procesyjny, o ile ministerium przebiera się przy sediliach.

Pochód do ołtarza.

Sposób ustawienia – jak zazwyczaj: tf i N bez sprzętów; Cf bez pochodni; akolici z żółtymi świecami na kandelabrach.

Od modlitwy u stopni do epistoły.

Modlitwa u stopni, jak zwykle, bez psalmu Judica. Pierwsze okadzenie ołtarza odpada. Crm udaje się długa drogą do mszału. K, D i S tworzą, jak zwykle, na introit półkole. Po Kyrie Crm pozostaje przy mszale. Wskazuje K orację wzgl. oracje. Poprzednio daje niższemu ministerium znak do klęknięcia. Podczas ostatniej oracji przynosi lekcjonarz, podaje go S i udaje sięz nim jak zwykle, na miejsce odśpiewania epistoły. Po Amen ostatniej oracji daje niższemu ministerium znak do powstania. Po epistole odbiera od razu od S lekcjonarz i towarzyszy mu (z lekcjonarzem w ręku) przed prawe boczne stopnie. Gdy K czyta sekwencję, zarządza dla S przeniesienie mszału, a Tf i N kieruje do zakrystii po ich sprzęty, z ktorymi wracają wszakże dopiero na początek offertorium. D kładzie ewangeliarz na ołtarzu. Crm stoi nadal in plano.

Jeżeli chór śpiewa całą sekwencję, może Crm po odczytaniu ewangelii zarządzić dla K, D i S – ad sedilia! Pod koniec sekwencji dołączają się wtedy akolici bez kandelabrów do wyższego ministerium, wracającego do ołtarza na ewangelię D i przyklękają razem przed ołtarzem.

Ewangelia.

Przy ewangelii odpada incenzacja. D nie prosi o błogosławieństwo, akolici towarzyszą bez kandelabrów, K nie całuje pod koniec ewangeliarza. O ile po odczytanej przez K ewangelii wyższe ministerium nie udaje się ad sedilia, Crm daje w stosownej chwili akolitom znak, by udali się do środka ołtarza. Sam staje poza nimi. D odmawia na stopniach „Munda cor” i bierze z ołtarza mszał. Po wspólnej rewerencji – pochód na odśpiewanie ewangelii, jak zwykle. Po ewangelii Crm odbiera od D ewangeliarz. D i S udają się przed stopnie ołtarza. Crm za nimi między dwoma akolitami. Razem z Di S czynią Crm, A1 i A2 (poza nimi) na środku genufleksję i udają się do kredensu.

Od ofiarowania do przeistoczenia.

Gdy Crm odniesie ewangeliarz do kredensu, udaje się do środka po S. Ten nie otrzymuje przy kredensie welonu, gdyż nie trzyma podczas mszy św. pateny. Crm udaje się z A1, niosącym ampułki do ołtarza. Równocześnie może A2 podać welon zdjęty z kielicha, by go odniósł na kredens. (Po komunii św. zanosi go także na stronęewangelii). Następnie obsługuje Crm ampułki i mszał podczas incenzacji ołtarza, jak zazwyczaj. Przy końcu okadza się jedynie K. Crm obsługuje nadal mszał, odsyła z początkiem prefacji Cf do zakrystii po pochodnie, daje przed przeistoczeniem znak na klęknięcie i dzwonki oraz kieruje S na „Hanc igitur” na stronę epistoły, gdzie tenże klęka następnie między Tf i N i okadza podczas podniesienia święte postacie. Crm od Sanctus znajduje się in plano, jak przy uroczystej celebrze,

Od przeistoczenia do końca mszy.

Po przeistoczeniu Crm daje S znak, by udał się z nim do środka ołtarza. Równocześnie odsyła Tf oraz N do zakrystii. Ci idą poza S do środka i robią równocześnie z nim genufleksję. Akolici i Cf klęczą nadal. Po „Nobis quoque peccatoribus” Crm, przyklęknąwszy razem z D, udaje się do mszału. Po „Pax Domini sit semper vobiscum” robi razem z S, stojącym u dołu, genufleksję i schodzi in planum. Równocześnie daje A znak do powstania. Pocałunek pokoju odpada. Po „Agnus Dei” D i S zamieniają miejsca. Crm czyni równocześnie z nimi genufleksję i udaje się na stronę epistoły na prawo od S. Gdy K odkryje kielich, daje A1 znak na przyniesienie ampułek. Skoro K spożyje Krew Najśw., nie wcześniej – daje Tf, N, oraz Cf znak do powstania. Cf, Tf i N schodzą się do środka, klękają razem i udają się do zakrystii. Nie potrzebują już wracac do ołtarza. Crm obsługuje w międzyczasie ampułki, poleca następnie D i S (A2) przenieść mszał, palle i welon kielichowy, po czym obsługuje mszał, zamykając go po ostatniej oracji. Błogosławieństwo odpada. Ostatnia ewangelia jak zwykle. Jeżeli zmiana paramentów odbywa się przy sediliach, akolici pozostają przy kredensie.

Zmiana paramentów na absolucję.

Po ostatniej ewangelii zarządza Crm rewerencję na suppedaneum i ad sedilia! Tutaj zdejmuje C ornat. Akolici mogą odebrać manipularze. Crm nakłada K na ramiona czarną kapę. Równocześnie kieruje S po krzyż, który powinien być pod ręką. W danym razie może go jeden z akolitów podać S. W międzyczasie Tf i N przychodzą z zakrystii ze swoimi sprzętami, nadto dwaj dalsi akolici z wodą święconą i rytuałem. Mogą to być dwaj spośród Cf, którzy wolni są już od funkcji. Zależnie od warunków, może także N oddać Tf łódeczkę a sam nieść wodę święconą. Crm daje akolitom znak do wzięcia kandelabrów i ustawienia się na prawo i lewo od S. następnie na znak Crm wszyscy udają się do środka chóru. Na czele Tf, N i akolita z wodą święconą; dalej S wśród dwóch akolitów, następnie Crm i akolita z rytuałem, wreszcie K I D. na zarządzenie Crm wszyscy (z wyjątkiem krzyża i akolitów z kandelabrami) oddają ołtarzowi rewerencję, obracają się udają ad tumbam. Tf, N i akolita z wodą święconą udają się na prawą stronę katafalku i przepuszczają przed sobą S oraz obu akolitów, którzy ustawiają się poza katafalkiem, a więc między nim a bramą kościelną, zwróceni przy tym ku ołtarzowi. K, D (po prawej stronie) i Crm (po Lewej) stoją przed katafalkiem od strony epistoły, zwróceni twarzą do krzyża. Tf, N oraz akolita z wodą święconą i rytuałem mogą stanąć podobnie w jednej linii, po stronie ewangelii.

O ile zmiana paramentów odbywa się w zakrystii, Crm daje podczas ostatniej ewangelii znak akolitom, by udali się z kandelabrami do środka. Następnie zarządza rewerencję przed stopniami i powrót do zakrystii (Genuflectant! Procedant!). Tutaj zmiana paramentów, ustawienie do pochodu i pochód ad tumbam.

Absolutio ad tumbam.

Jeżeli (jedynie przy pogrzebie kapłana) odmawia najpierw „Intret”, wówczas na znak Crm podchodzi akolita z rytuałem do K. Crm otwiera go. Akolita trzyma rytuał oburącz w czasie, gdy K odmwia modlitwę. Podczas śpiewu „Libera” wszyscy spokojnie stoją. Następnie K intonuje „Pater noster”. Crm daje tf i N znak do podejścia na nałożenie kadzidła. Po nałożeniu wymienieni wracają ze swoimi sprzętami na miejsce. Crm daje znak akolicie z wodą święconą. Gdy ten podejdzie, odbiera od niego kropidło i podaje K; K, D i Crm oddają najpierw rewerencję ołtarzowi, idą następnie prawą stroną katafalku pokrapiając trumnę, robią obrót i kłaniają się w stronę krzyża, obracają się znowuż i pokrapiając drugą stronę, wracają na swoje miejsca. Crm oddaje akolicie kropidło. Teraz podchodzi Tf. Crm bierze od niego kadzielnicę i podaje ją K. Następuje okadzanie trumny w ten sam sposób, jak poprzednio pokropienie. Tj odbiera po nim kadzielnicę. Crm bierze teraz od akolity rytuał i podaje go otwarty D. ten trzyma go oburącz przed K, śpiewającym wersykuły i oracje. Crm wskazuje je K ręką. Po „Requiescat in pace” wszyscy wracają w porządku, jak poprzednio, przed ołtarz, czynią rewerencję i udają się do zakrystii. (Genuflectant! Procedant!).

Ettensperger, W SŁUŻBIE OŁTARZA. Podręcznik dla ministrantów wraz z dodatkami "Służba ceremoniarza" i "Służba Boża w Wielkim Tygodniu". Przełożył i uzupełnił. x. Teodor Nogala, Poznań 1948.